Gia LaiGần nửa thế kỷ sau cuộc chạy loạn trên đường số 7, số ít may mắn tìm được người thân, còn lại nhiều người đang mong mỏi ngày đoàn tụ.
Ngồi cạnh chồng trong căn nhà nhỏ ở Bôn Tông Se, xã Ia Trok, huyện Ia Pa, một ngày cuối tháng 4, chị Ksor H'Ji không thể hình dung ra bối cảnh mình bị "bỏ rơi" 46 năm trước, bởi khi ấy chị chỉ là đứa trẻ "mới biết đi"...
Chị Ksor H'Ji thất lạc người thân 46 năm qua. Ảnh: Trần Hóa
Tuổi thơ H'Ji được tái hiện mờ nhạt qua lời kể của mẹ nuôi - bà Ksor H'Đơ. Đó là một buổi sáng năm 1975, bà H'Đơ, khi đó mới 14 tuổi, gùi rau, bí đỏ, ra chợ ở tỉnh Phú Bổn (nay là thị xã Ayun Pa - trước 1975 Pleiku được chia ra hai tỉnh Pleiku và Phú Bổn) bán như mọi ngày.
Chợ bữa đó đông đúc hơn, thỉnh thoảng quân lính, xe cộ chạy rầm rập trên lộ. Gần trưa, hàng hóa bán hết, khi cô gái người Jarai chuẩn bị dọn đồ đạc trở về nhà, bỗng người phụ nữ ở phía đối diện vẫy tay gọi.
H'Đơ vừa bước đến gần, người phụ nữ đẩy bé gái có thân hình gầy guộc, lem luốc, ngơ ngác về phía cô và bảo "nhận nó về nuôi". Sau một thoáng bất ngờ, H'Đơ nhờ người đi cùng mang gùi, còn mình cõng đứa trẻ, men theo con đường cũ về nhà.
Cô bé được gia đình mẹ nuôi đặt tên Ksor H'Ji - họ tên theo người Jarai. H'Ji sống, ăn mặc, chơi đùa cùng những đứa trẻ trong cộng đồng, song màu da trắng hồng không thể trộn lẫn. Chừng 3 năm sau, bà H'Đơ lấy chồng, lần lượt sinh 6 người con, nhưng vẫn yêu thương Ksor H'Ji. Hàng ngày sau giờ học, H'Ji theo mẹ lên nương, đi chăn bò phụ gia đình.
Năm lớp 9, H'Ji nghe dân làng bàn tán mình không phải con ruột, cô gặng hỏi nhưng bà H'Đơ lảng tránh. Trong năm đó, H'Ji buồn bã rồi bỏ học. Vài năm sau cô lấy người đàn ông trong làng, cách nhà mẹ nuôi khoảng 200 m. Họ có 3 người con. Không có nương rẫy, chị ở nhà làm nghề xay xát lúa, chồng phụ hồ.
Từ ngày biết mình "nhặt" được ở chợ, H'Ji ngày đêm mong ngóng tìm được người thân. Chị từng gửi hồ sơ của mình với vài dòng thông tin nhận dạng "bé gái, mới biết đi, dáng người gầy, lạc bố mẹ năm 1975" lên chính quyền với hy vọng mong manh.
Năm 2017, có người đàn ông ở Sài Gòn lên huyện Ia Pa với mục đích tìm lại em gái thất lạc năm xưa. Người ấy ở nhà chị một đêm, rồi không quay lại nữa. "Chắc biết mình không phải là em ruột của họ", H'Ji nói và cho biết, con gái của chị đã đăng thông tin trên mạng để tìm người thân nhưng mãi không có hồi âm. "Nếu bố mẹ không còn, xin anh chị hãy đến tìm em", chị nhắn nhủ.
Ksor H'Ji là một trong số hàng trăm đứa trẻ lạc gia đình trong cuộc "rút quân lịch sử" năm đó. Từ ngày 4/3 đến 3/4/1975, Quân đội Việt Nam tiến đánh Tây Nguyên - mở đầu cuộc tổng tiến công. Thất thế, ngày 14/3, Nguyễn Văn Thiệu - Tổng thống Việt Nam Cộng hòa đã ra lệnh rút quân trên địa bàn Tây Nguyên về duyên hải Trung Bộ. Hai ngày trước khi quân lính rút, những người sống ở thị xã Pleiku đều biết. Tình trạng cướp phá, bắn giết và hỗn loạn ở trong và ngoài thị xã.
Quân đoàn 2 - Việt Nam Cộng hòa có quân số gần 180 nghìn người, với 4.000 xe lớn nhỏ theo tỉnh lộ 7, tháo chạy từ Pleiku về Tuy Hòa, Phú Yên, quãng đường khoảng 200 km. Đoàn xe "trùng trùng" không có điểm cuối, cát bụi ngập trời, theo sát là dòng người bất tận, một phi công lúc đó mô tả.
Tối 18/3/1975, sau nhiều ngày di chuyển mệt mỏi, đoàn người buộc ngưng lại để sửa chữa cầu bắc qua sông Eapa, ở Cheo Reo, tỉnh Phú Bổn. Một thị trấn quá nhỏ để có thể chứa cả trăm nghìn binh sĩ, thường dân và xe cộ đủ loại. Dân chúng bắt đầu hỗn loạn, hoang mang, sợ sệt. Trong đêm đó, bộ đội bắt đầu tấn công vào đoàn xe đang ứ đọng trên liên tỉnh lộ 7. Xe cộ bốc cháy nằm ngổn ngang, nghẽn lối. Binh lính, dân thường hoảng loạn.
Đoàn xe và dòng người hướng về từ Cao Nguyên về Tuy Hòa, Phú Yên năm 1975. Ảnh: AP.
Trong những ngày loạn lạc ấy, một binh lính quân đội Sài Gòn bế bé gái 5 tuổi lạc mất người thân gửi cho một phụ nữ 30 tuổi người Jarai - bà Rơ Ô H'Kut, ở xã Ia Tul, huyện Ia Pa.
Thấy đứa trẻ phờ phạc vì đói khát, chân tay trầy xước nên bà H'Kut đã nhận làm con nuôi, đặt tên là Rơ Ô H'Dunh - nghĩa là "nhặt được". Nhà nghèo nên H'Dunh chỉ học hết lớp một, ít tiếp xúc bên ngoài, suốt ngày luẩn quẩn trên nương hoặc đi chăn bò.
Sau ngày đất nước thống nhất, từng đoàn người từ Kon Tum, Sài Gòn... quay lại vùng này để tìm con. Trong đó, bà Nguyễn Thị Thông ròng rã nhiều năm liền, vào tất cả buôn làng dọc tuyến đường số 7, tìm người con gái tên Hồ Thị Nga. Hễ gặp ai bà cũng mang bức ảnh chụp cả gia đình ra hỏi "có thấy cô bé nào giống trong bức hình không?". Nghe người dân chỉ nhà nào nhận nuôi con bà cũng tìm đến hỏi, thậm chí bà đã vào ngôi làng nơi con ruột mình đang sống, nhưng không gặp.
Lúc nhỏ H'Dunh đã biết mình tên Nga và là con nuôi. Năm lên 10 tuổi, bị mọi người trêu chọc là con "rơi", nhiều lần chị gặng hỏi mẹ về thân phận của mình nhưng bà H'Kut lảng tránh, cố che giấu mọi chuyện vì sợ "mất con". H'Dunh sau đó lấy chồng, có 3 người con.
Mãi đến năm 2015, biết mẹ mình mong tìm lại người thân, cô con gái út đã gửi hồ sơ gửi lên chương trình Như chưa hề có cuộc chia ly. Thông tin, đặc điểm nhận dạng và mẫu ADN của chị H'Dunh trùng khớp với hồ sơ của bà Thông đã gửi trước đó, chương trình đã tổ chức cuộc đoàn tụ cho gia đình họ năm 2016. Gặp lại mẹ già 71 tuổi, chị gái, em trai sau 41 năm, H'Dunh ôm chầm, khóc nức nở.
Chị H'Dunh đoàn tụ với gia đình năm 2016. Video: VTV
Nhờ mẹ kể lại, chị H'Dunh mới biết bố mình lái xe cho các sĩ quan quân đội Sài Gòn, đóng ở Gia Lai. Trước hôm rút quân, đợi mãi không thấy bố, 5 mẹ con đi nhờ xe về Tuy Hòa theo hướng đông nam. Khi đến Cheo Reo, cách Pleiku gần 100 km, họ lạc nhau. Sau nhiều ngày tìm con gái không thấy, người mẹ chị dắt ba đứa con còn lại quay trở lại Pleiku tìm bố nhưng cũng không gặp. Họ về nhà nội ở xã Nam Yang, huyện Đăk Đoa sinh sống.
Từ lúc tìm lại được người thân, năm nào chị H'Dunh và chồng cũng bắt xe đi cả trăm cây số lên thăm mẹ, chị và hai em trai ở huyện Đăk Đoa, Gia Lai. "Hôm rồi mới lên giỗ bố", chị H'Dunh nói và cho biết, đến nay vẫn chưa tìm thấy bố, gia đình lấy ngày gặp nhau lần cuối làm ngày giỗ.
Người thân nhiều lần thuyết phục H'Dunh chuyển về Đăk Đoa cho gần mẹ ruột, chị em nhưng bà từ chối, muốn ở gần nhà mẹ nuôi. "Tôi lớn lên từ nhỏ ở đây, quen với phong tục tập quán của người Jarai. Mẹ nuôi cũng già yếu rồi, ở đây để tiện chăm sóc bà", chị nói và cho rằng mình đã "quá may mắn" so với nhiều đứa trẻ "rơi" trên đường năm ấy, hiện vẫn chưa tìm được người thân.
Trần Hóa
Click help me: new action movies 2016 - new horror movies 2016 - new sci fi movies 2016 - new comedy movies 2016 - new martial arts movies - new drama movies - new adventure movies - new romance movies 2016
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét